Polityka klimatyczna UE przyczyną wzrostu cen energii.
Polska energetyka zmienia się, ale transformacja energetyczna to proces. Dzisiaj nadal ok. 70 proc. energii elektrycznej wytwarzanej w Polsce pochodzi z konwencjonalnych elektrowni węglowych, które ze względu na Unijną Politykę Klimatyczną kupują uprawnienia do emisji CO2. W ciągu ostatniego roku cena uprawnień do emisji CO2 drastycznie wzrosła. W konsekwencji 60 procent kosztu wytworzenia energii elektrycznej w Polsce to koszty opłaty klimatycznej.
Unijna Polityka Klimatyczna jest podstawową przyczyną podwyżek cen prądu. Jeszcze w 2016 roku cena uprawnień wynosiła ok. 6 euro za tonę. Obecnie sięga niemal 90 euro za tonę co oznacza, że w ciągu 5 lat wzrosła 15-krotnie.
Modelowe średnie roczne ceny hurtowe energii elektrycznej oraz koszty wytworzenia tej energii w elektrowniach i elektrociepłowniach spalających węgiel w Polsce.
W latach 2020-2021 roku notowania cen uprawnień do emisji CO2 zanotowały bezprecedensowy wzrost o 50 euro (+300 proc.), co przełożyło się na ponad dwukrotny wzrost kosztów wytwarzania energii, a w konsekwencji na ceny energii elektrycznej. Uprawnienia do emisji CO 2 stają się coraz istotniejszym składnikiem ceny energii elektrycznej w całej Europie. Elektrownie emitujące dwutlenek węgla są zobowiązane do umorzenia w każdym roku uprawnień odpowiadających sumie ich rocznych emisji. Do 2018 roku udział kosztów CO 2 w produkcji energii elektrycznej wynosił niespełna 20 proc. W 2022 roku będzie on już jednak stanowił ponad 60 proc. kosztów produkcji i stanie się głównym czynnikiem cenotwórczym w konwencjonalnych jednostkach wytwórczych.
Tak szybki wzrost cen uprawnień doprowadził do wzrostu cen energii elektrycznej, ale nawet to nie pokryło w pełni kosztów jej wytworzenia. W związku z tym rentowność produkcji energii elektrycznej w elektrowniach i elektrociepłowniach konwencjonalnych znacznie się zmniejszyła. Wzrost cen dotyczy całej Unii Europejskiej, dodatkowo zbiegł się z kilkoma istotnymi czynnikami, takimi jak ograniczenie podaży z elektrowni jądrowych, czy też ograniczanie dostępności gazu ziemnego. W efekcie, również gospodarki nieoparte o paliwa węglowe dotknął drastyczny wzrost cen energii.
Działania osłonowe rządu
Obniżka akcyzy i vat
Wobec rosnących cen energii w grudniu 2021 r. prezes URE zdecydował o podwyżkach taryf dla gospodarstw domowych średnio o 24 proc. Przeciętne gospodarstwo zapłaci za prąd o 21 zł miesięcznie więcej. W I kwartale 2022 r. obniżona została jednak akcyza oraz stawka podatku VAT na energię elektryczną, co spowoduje wzrost przeciętnego rachunku zaledwie o 6 zł miesięcznie.
Dodatek osłonowy
Rządowa tarcza antyinflacyjna to nie tylko obniżka akcyzy i VAT-u, ale także rekompensaty podwyżek dla najbardziej potrzebujących. W zależności od dochodu na osobę, wielkości gospodarstwa domowego oraz sposobu ogrzewania w 2022 r. można otrzymać dodatek osłonowy w wysokości nawet 1 437,50 zł.